Giá Cổ Phiếu Luôn Sai?
Nhà đầu cơ thống trị thị trường?
Nhà đầu cơ là những người tham gia thị trường với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận từ sự biến động giá ngắn hạn thay vì đầu tư dài hạn dựa trên giá trị cơ bản. Họ thường sử dụng các chiến lược như giao dịch tần suất cao, giao dịch quyền chọn và khai thác những điểm bất hợp lý trên thị trường. Dù bị chỉ trích vì làm tăng sự biến động giá, thậm chí gây ra bong bóng hoặc sụp đổ giá cả, nhà đầu cơ lại đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thanh khoản cho thị trường. Thanh khoản này giúp các nhà đầu tư khác dễ dàng mua bán chứng khoán hơn.
Giả thuyết Thị trường Hiệu quả (EMH)
Giả thuyết Thị trường Hiệu quả cho rằng giá cổ phiếu tại mọi thời điểm đều phản ánh đầy đủ mọi thông tin hiện có. Theo lý thuyết này, việc đạt được lợi nhuận cao hơn mức trung bình của thị trường thông qua chọn cổ phiếu hoặc dự đoán xu hướng là rất khó, vì mọi thông tin mới đều nhanh chóng được tích hợp vào giá. Nếu EMH đúng, sự thống trị của các nhà đầu cơ không có nghĩa là giá cả bị "sai lệch," bởi hoạt động giao dịch của họ giúp giá cả nhanh chóng phản ánh thông tin mới.
Tuy nhiên, EMH không tránh khỏi những chỉ trích. Thực tế, thị trường thường xuất hiện các điểm bất hợp lý do nhiều yếu tố như bất đối xứng thông tin, chi phí giao dịch, hoặc tâm lý hành vi của nhà đầu tư. Những điểm bất hợp lý này tạo cơ hội cho nhà đầu cơ kiếm lời, ám chỉ rằng giá cả có thể lệch khỏi "giá trị thực" trong ngắn hạn.
Tài chính Hành vi
Tài chính hành vi thách thức giả thuyết rằng tất cả nhà đầu tư đều hành động lý trí. Nó nghiên cứu cách các yếu tố tâm lý và thiên kiến tác động đến hành vi nhà đầu tư và kết quả thị trường. Một số thiên kiến phổ biến gồm sự tự tin thái quá, hiệu ứng đám đông, và nỗi sợ thua lỗ. Những yếu tố này có thể dẫn đến hành vi phi lý trí, khiến giá cả lệch khỏi giá trị cơ bản.
Ví dụ, trong một bong bóng tài chính, nhà đầu tư có thể đẩy giá lên cao một cách phi lý do sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO) hơn là dựa vào phân tích tài chính chặt chẽ. Nhà đầu cơ, khi đặt cược vào xu hướng tăng giá, có thể làm khuếch đại bong bóng. Ngược lại, trong các đợt sụt giảm mạnh, tâm lý bán tháo hoảng loạn có thể đẩy giá xuống dưới giá trị nội tại. Trong cả hai trường hợp, hành vi của nhà đầu cơ góp phần gây ra sai lệch giá.
Thanh khoản thị trường và khám phá giá
Nhà đầu cơ cải thiện thanh khoản thị trường bằng cách liên tục cung cấp các lệnh mua và bán. Thanh khoản này rất quan trọng cho sự vận hành của thị trường, giúp các nhà đầu tư khác dễ dàng tham gia hoặc rút lui khỏi vị thế. Đồng thời, nhà đầu cơ đóng vai trò quan trọng trong quá trình khám phá giá – nơi thị trường tích hợp thông tin mới vào giá tài sản.
Mặc dù đôi khi hành động của họ có thể gây ra sự sai lệch giá trong ngắn hạn, nhưng nhà đầu cơ cũng giúp điều chỉnh giá về lâu dài. Ví dụ, nếu một cổ phiếu bị định giá thấp, nhà đầu cơ có thể mua vào với kỳ vọng giá sẽ tăng, từ đó đẩy giá lên gần giá trị hợp lý. Tương tự, nếu cổ phiếu bị định giá quá cao, họ có thể bán khống, kéo giá về mức hợp lý hơn.
Nhà đầu tư dài hạn và nhà đầu cơ
Nhà đầu tư dài hạn tập trung vào giá trị cơ bản và triển vọng dài hạn của doanh nghiệp, ít quan tâm đến biến động giá ngắn hạn. Họ quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe và tiềm năng tăng trưởng của khoản đầu tư, qua đó mang lại sự ổn định cho thị trường. Nhóm nhà đầu tư này ít có xu hướng mua hoặc bán hoảng loạn dựa trên các sự kiện ngắn hạn.
Sự tương tác giữa nhà đầu tư dài hạn và nhà đầu cơ tạo nên một cân bằng động cho thị trường. Trong khi nhà đầu cơ có thể gây ra sự biến động và sai lệch giá trong ngắn hạn, các nhà đầu tư dài hạn giúp giá quay trở lại gần giá trị nội tại. Theo thời gian, ảnh hưởng của nhà đầu tư dài hạn thường điều chỉnh những méo mó do hoạt động đầu cơ gây ra.
